"Yaşayan
Göl" Uluabat'a her yıl gelen Leylekleri ve diğer göçmen kuşları korumak
amacıyla yapılan çalışmaları kamuoyuyla paylaşmak için her yıl düzenlenen
Eskikaraağaç Leylek Şenlikleri bu sene 22-23-24 Mayıs tarihleri arasında
gerçekleştirildi.
Şenliğin birinci günü düzenenlen Kuş Dostu Elektrik Hatları Çalıştayı'nda
Leylek ölümlerini azaltmak için elektrik hatlarında alınabilecek önlemlerin
tartışıldı. Elektrik Mühendisleri Odası'nın katılımıyla gerçekleşen çalıştayda,
ülkemizde elektrik hatları için kablo üreten, kablolama yapan elektrik
firmaları bir araya geldi.
İkinci gün gölün kenarından geçmesi planlanan İzmir Otoyolu'nun Uluabat
ekolojisine etkilerinin tartışıldığı bir çalıştay düzenlendi. Çeşitli kamu
kurumlarının sivil toplum örgütlerinin katıldığı çalıştay sonrası otobanın
geçeceği güzergaha bir gezi düzenlendi.
Gün batarken başlayan fener alayının ardından gece etkinlikleri düzenlendi.
Üçüncü gün her sene olduğu gibi tekne gezileri, folklor gösterileri, çocuk
oyunları etkinliklerin ardından davetliler Suzan Kardeş konseri ile keyifli
saatler geçirdi.
ULUSLARARASI ULUABAT GÖLÜ' NÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ
Uludag
Üniversitesi, Bursa Nilüfer Belediyesi Yerel Gündem 21, Bursa İl Çevre ve Orman
Müdürlüğü , Doğader Foveo Fotoğraf Grubu, Uluskus Yıldırım, Beyazıt Rotary
Klübü'nün öncülüğünde , birçok kamu ve sivil toplum örgütünün desteğinde ve
III. Uluslar arası Eski karagaç Leylek Şenliği kapsamında 11 Mayıs 2007 günü
ULUABAT GÖLÜNÜN SORUN LARI VE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI ''konulu Uluslar arası Çalıştay
düzenlenmiştir.Çalıştayın sloganı''ULUABAT,
KUŞLARIN VE İNSANLARIN GÖLÜ'' olmuştur.
Çalıştay'a Almanya, İngiltere, Polonya, Bulgaristan,Yunanistan, Romanya ve
Slovenya'dan olmak üzere 16 araştırmacı ve öğretim üyesi
katılmıştır.Yurtiçinden Uludağ Üniversitesi , ODTÜ ve Ege Üniversitesinden
öğretim üyeleri,Bursa dışından birçok kamu ve sivil toplum örgütleri, geniş
halk topluluğu ve göl civarındaki belde ve köylerin temsilcileri katılmıştır.
Hidrolojik
ekolojik ve kirlenme sorunları ile Ulu abat Gölü Yönetim Planı kapsamında
yapılan çalışmalarla ilgili sunumlar yapılmıştır. Daha sonra göldeki balık
stoku , türler ve etkileşimler şeyleklerin üreme ve beslenme alanındaki
ihtiyaçlar ve sorunları , su kalitesi ve kurbağların önemi vurgulanmıştır. Son
bölümde ise göl çevresindeki köylerde kuş dostu elektrik hatlarının yapımı ile
Uluabat Gölü ve Bursa'nın üreyen ve göç yollarındaki tehditler, Nilüfer
Vadisinde kuşların dinlenme barınma ve beslenme alanındaki devlet destekli
bozulmalar ile bu alanların korunması gerekliliği orataya konmuştur.
1)Uluabat
Gölü'nü kirleten kentsel , endüstiriyel ve tarımsal kirliliğin artarak devam
etmesi,
2)Gölün
su rejimine yapılan müdaheleler ve su rejimindeki doğal su salınımındaki ve su
seviyesindeki değişimler ,
3)Göl
civarındaki yağış havzası içerisinde alanların küçülmesi bozulması ve
değiştirilmesi
4)Göl
havzası içerisinde gölün doğal dengesini bozmaya yönelik Büyük Şehir Belediyesi
1/25.000 lik gelişme planları , özel sektöre ait taş ve kum ocakları ve entegre
tarımsal yapılar için baskıların artarak devam etmesi,
5)Gölden
su çekiminin gölün sığ ve bulanık olması nedeniyle hızlı zooplankton ve
fitoplankton değişimlerine neden olması
6)Göl
havzasında ve sulama alanlarında kontrolsüz ve bilinçsiz tarımsal kimyasal
kullanımı
7)Gölde
aşırı derecede bitki besin maddesi (azot ve fosfor ) birikimi
8)Gölde
bulunan ekonomik balık türlerinin bilinçsiz ve aşırı biçimde avlanması , kural
dışı balık avlamaların , balıklar için yapılmış tuzakların kuş ölümlerine neden
olması
9)Gölde
üreyen , kışlayan zengin kuş varlıklarında ve sayısında ;kirlenme ve göl
içerisindeki ağaçaların ve çalıların göl,çevresinde bulunan köy sakinlerince
yakıt temin etmek amacıyla kesilmesine ,çobanlarca ve balıkcılarca haycan
otlanma alanı yaratmak ve kolay balık avlmak amacıyla sazlık ve çalılıkların
yakılmasına bağlı azlamalar,
10)Göl
içinde kuşların avcılara aşırı ve kural dışı avlanmaları, aşırı ve kuraldışı
avlanmaları ,aşırı kullanım nedeniyle göl dibinde yer alan kurşun kirlenmesi
11)Göl
çevresinde bulunan köylerin , köy içi elektrik hatlarının açık telli olması
orta gerilim hatlarının kuş dostu yapılamaması
12)Göl
civarında üreyen , yazı geçiren ve göç sırasında ara veren leyleklerin temel
beslenme alanlarının daralması ve bozulması
13)Leyleklerin
temel besin maddeleri olan kurbağların sularda aşırı herbisit birikimi ve yoğun
biçimde toplanması nedeniyle azalması
14)Gölün
hinterlandı olan ve üreyen , yazı geçiren ve göç eden göçmen kuşların ve
leyleklerin dinlenme ve beslenme alanları olan Nilüfer Çayı Vadisi başta olmak
üzere dere boylarının yok edilmesi ıslak alanların doldurulması
15)Leyleklerin
göç yollarındaki tehditler ve korunma gerekliliği
16)Uluabat
Gölü Yönetim Planı çerçevesinde çalışmaları olan kurumların projelerine ve
sorunlara duyarsız davranlamaları , sahip cıkmamaları
Göl çok hassas olmasına karşın , yukarıda sıralanan bir çok tehdit ve tehlike
altında bulunmaktadır. ''Dünya yaşayan göller'' listesine
alınmıştır.
KUŞLARIN MEKANI ULUABAT OTOYOL PROJESİ DEĞİŞTİRLMEZSE TAHRİBATIN MEKANI OLACAK
T.C.
Ulaştırma Bakanlığı tarafından 2008 yılı başında YPK'na başvuru yapılarak
Uluslar arası ihale izni alınan ve geçtiğimiz aylarda ihalesi gerçekleştirilen
İzmit Körfez Geçişi ve Bursa Bursa-Balıkesir-İzmir Otoyolu Projesi,çeşitli
boyutları ile hem Bursa kentinin hem de ülkemizin gündemindeki yerini almıştır.
Proje'nin ihalesinin 22 yıl 4 aylık yapım ve işletme dahil süre teklifi ile
''nurol Özaltın-Astaldi-Yüksel-Göçay İnşaat Ortak Girişimine verildiğini
basından öğrenmekteyiz.421 kilometre uzunluğunda olcak ve İstanbul-İzmir arası
seyahat süresini 3,5 saate indirerek 870 milyon lira tasarruf sağlıyacağı
duyurulan proje ile ilgili olarak,
1)Adı
geçen otoyol projesinin Bursa Mustafakemalpaşa arasında yer alan bölümünün
büyük kısmı Uluabat Gölü kıyısından ve Ramsar Alanı olarak ilanedilmiş alanın
içinde geçmektedir.T.C. Ulaştırma Bakanlığı'na ve Karayolları Genel
Müdürlüğü'ne kişisel olarak yapmış olduğum başvuruların hiç birisine yazılı bir
yanıt verilmemiştir.Söz konusu güzergahın jeomorfolojik ve topoğrafik
özellikleri gereği ancak çeşitli köprüler ve viyadükler yapılarak otoyolun
bölgeden geçirilmesi mümkün görünmektedir.Edindiğimiz bilgiler 10'dan fazla
köprü ve viyadük yapılacağı yönündedir
2)Söz
konusu proje 1997 yılı öncesinde projelendirilmiş olduğundan 23.06.1997 tarihli
ÇED Yönetmeliği'nin Geçici 2. Maddesi uyarınca ÇED kapsamı dışına çıkılmıştır.
3)Ülkemiz
1998 yılında Ramsar Sözleşmesi olarak anılan ''Yaşama Ortamı Olarak Uluslar
arası Öneme Sahip Sulak Alanlar Sözleşmesi '' neimza koymuştur.
4)Ramsar
sözleşmesi'nin imzalanmasının ardından T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı 17.05.2005
tarih ve 25818 sayılı resmi Gazate'de yayınlanarak yürürlüğe giren SULAK
ALANLARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ 'ni çıkarmıştır.
5)T.C.
Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel
Müdürlüğü'ne Bilgi Edinme Yasası uyarınca Yapmış olduğum başvuru sonucu iligili
Genel Müdürlük yukarıda yer alan yasal düzenlemelerin söz konusu otoyol
projesinin yeniden gözden geçirilmesine gerek duyulduğundan bahisle verdiği
olumlu görüşü değiştirmiş ve durumu Karayolları Genel Müdürlüğü'ne iletmiştir.
6)Otoyol
güzergahı ekolojik etkilenme sınırına teğet olarak ve tümüyle Ramsar Alano
içinden geçmektedir.Söz konusu güzergah Uluabat Gölü'nün Ramsar Alanı ilan
edilmesine neden olan Karabatak(phalacrocorax pygmaeus)kolonilerinin en yaygın
olarak yer aldığı bölge olduğu gibi ,Uluabat Gölü ,biyolojik üretim yönünden
eutrophic(bol gıdalı)göllerimizden biridir.Planktonlar ve dip canlıları
bakımından zengin oluşu,değişik balık türü saptanmıştır.Anadolu'ya kuzeybatıdan
giren kuş göç yolu üzerinde yer alması ve önemli kuş alanlarından Kuş Gölü'ne
çok yakın mesafede bulunması sebebleriyle Uluabat Gölü varlığı yönünden sadece
ülkemizin değil,Avrupa ve Ortadoğunun'nun da en önemli sulak alanlarından
biridir.Uluabat Gölü dünya çapında ok olma tehlikesi altında olan kuş
türlerinden Küçük Karabatak'ın ülkemizdeki en önemli üreme alanıdır.Uluabat
Gölü yine dünya çapında yok olma tehlikesi ile altında olan Tepeli Pelikan'ın
da önemli beslenme ve kışlama alanıdır.
7)Söz
konusu proje için henüz ihale yapılmış ve inşaat faaileyeti
başlamamıştır.Uluabat Gölü Koruma Alanı içinde bu otoyol projesinin Ramsar
Sözleşmesi hükümleri uyarınca yapılması olanaklı değildir.Bu nedenlerle ve
henüz inşaat faaliyetleri başlamamışken otoyol güzergahının Ramsar Koruma Alanı
Sınırı dışına çıkarılarak inşaa edilmesi bir zorunluluktur.Ülkemizin mevcut
mevzuatı ve Uluslar arası hukuk Türkiye'yi bu değişikliğe zorlamaktadır.